Tháng 8 năm 1991 trường Chuyên Văn - Toán thị xã Sơn La (nay là Trường THCS Nguyễn Trãi) được thành lập, mục tiêu nhằm phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi cấp THCS của Thị xã, làm nền tảng vững chắc tạo nguồn chất lượng cao cho thành phố và tỉnh Sơn La. Ngày 20 tháng 8 năm 1997 trường đổi tên thành Trường THCS Nguyễn Trãi theo Quyết định số 147/QĐ-UB của Chủ tịch UBND thị xã Sơn La. Trải qua 32 năm xây dựng và phát triển nhà trường luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo của UBND tỉnh, UBND thành phố, Sở GD&ĐT Sơn La, phòng GD&ĐT thành phố và toàn xã hội.

         Ngày ấy, bước khởi đầu biết bao khó khăn, thiếu thốn, đội ngũ nhà trường chỉ có 16 cán bộ giáo viên, 7 lớp học với 140 học sinh; địa điểm không có phải học nhờ tại văn phòng Thị đoàn Sơn La; phòng học thiếu thốn, chật hẹp, bàn ghế cũ. Trang thiết bị dạy học, thư viện thí nghiệm phục vụ cho công tác giảng dạy và học tập hầu như không có gì. Tài liệu, sách giáo khoa thầy và trò trong nhà trường phải tự túc. Đến nay đã 3 lần nhà trường phải chuyển địa điểm, xong có thể nói, trong quá trình xây dựng và trưởng thành, vượt qua biết bao khó khăn thách thức các thế hệ nhà giáo, học sinh luôn thể hiện ý chí quyết tâm, lòng nhiệt huyết yêu nghề; 30 năm qua, vị thế của nhà trường đã dần được khẳng định, uy tín ngày càng được nâng cao trong ngành giáo dục của thành phố và của tỉnh Sơn La; nhà trường liên tục dẫn đầu về chất lượng giáo dục toàn diện, chất lượng mũi nhọn và tạo được niềm tin trong nhân dân. Về quy mô nhà trường: Năm 1991 trường chỉ có 7 lớp với 140 học sinh, 16 cán bộ giáo viên. Đến nay, sau 32 năm trường đã phát triển quy mô lên 20 lớp học với 695 học sinh và 51 cán bộ giáo viên.

         Tháng 7 năm 2015 nhà trường đã được UBND tỉnh Sơn La quyết định tiếp quản địa điểm và cơ sở vật chất của  trường THPT Chuyên Sơn La; trường học được xây dựng khang trang với 2 dãy nhà lớp học ba tầng, 01 nhà hiệu bộ và một dãy nhà bán trú bốn tầng. Có đủ phòng học bộ môn: Tin học, Tiếng Anh; phòng thí nghiệm, thực hành: Vật Lý, Hóa học, Sinh học; có thư viện, phòng đọc và sân chơi đảm bảo quy định. Hiện nay nhà trường đang tiếp tục xây dựng kế hoạch đầu tư phòng học đảm bảo tiêu chuẩn theo hướng hiện đại hóa, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo.

         Qua 32 năm xây dựng và phát triển thầy trò nhà trường đã tạo nên bề dày thành tích. Về đội ngũ cán bộ giáo viên: Luôn xác định được vị trí là giáo viên của trường chất lượng cao, lòng nhiệt huyết yêu nghề, vì học sinh thân yêu, tập thể CBGV luôn tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn; trăn trở tìm những giải pháp để ôn luyện các đội tuyển học sinh giỏi các cấp nhằm đạt kết quả cao trong các kỳ thi. Hiện nay, nhà trường có 03 thạc sĩ , 44 cử nhân. Nhà trường có 41 giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh, 06 giáo viên dạy giỏi cấp thành phố; 222 lượt CBGV được tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua các cấp; nhà trường có 02 Nhà giáo đạt danh hiệu Nhà giáo ưu tú.

         Về chất lượng giáo dục mũi nhọn: Trường có 45 học sinh đạt giải HSG Quốc gia; 1059 học sinh đạt giải HSG cấp Tỉnh, 1240 học sinh đạt giải HSG cấp Thành phố. Từ mái trường này đã có nhiều thế hệ học sinh là học sinh giỏi ở các trường chuyên trong và ngoài tỉnh, là những sinh viên ưu tú ở các trường Đại học, những nhà nghiên cứu khoa học, những thạc sĩ, tiến sĩ đang công tác và trưởng thành trên nhiều lĩnh vực trong và ngoài nước.

           Đặc biệt trong năm học 2022-2023, nhà trường có 06 thầy cô tham gia Hội thi GVDG cấp Tỉnh đạt 6/6 trong đó 4/6 đạt xuất sắc. 02 thầy cô nhà trường tham gia Hội thi GVDG cấp Thành phố đạt 2/2 trong đó 1/2 đạt xuất sắc. 03 thầy cô nhà trường tham gia Hội thi GV chủ nhiệm giỏi THCS cấp Tỉnh đạt 3/3 trong đó 3/3 đạt xuất sắc, 01 cô giáo được Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La tặng Bằng khen. Đối với học sinh: Giải Nhất cuộc thi KHKT cấp thành phố; Đạt 02 HC Vàng, 02 HC Đồng, 03 Giải Khuyến khích cuộc thi IOE cấp Quốc gia; Đạt 08 HC Vàng, 12, HC Bạc, 22 HC Đồng, 34 Giải Khuyến khích cuộc thi Violympic cấp Quốc gia;  01 học sinh đạt Giải Đồng kỳ thi Stem vòng Quốc tế.  

          Với những thành tích đó, trong 32 năm xây dựng và phát triển, trường THCS Nguyễn Trãi liên tục nhiều năm đạt danh hiệu Trường tiên tiến xuất sắc cấp Tỉnh; năm 2004 và năm 2010 được UBND Tỉnh Sơn La tặng Cờ thi đua xuất sắc dẫn đầu khối THCS và PTDTNT; năm 2005 được công nhận Trường THCS đạt chuẩn Quốc gia; đến năm 2012 tiếp tục được công nhận lại Trường đạt chuần Quốc gia; năm 2023 tiếp tục được công nhận lại Trường đạt chuần Quốc gia cấp độ 2 mức độ 3; 02 cá nhân được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen; 25 Bằng khen của Bộ GD&ĐT; 03 Bằng khen của Công đoàn Giáo dục Việt Nam; 01 Bằng khen của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam; 108 Bằng khen của UBND Tỉnh Sơn La; 45 Bằng khen của LĐLĐ Tỉnh Sơn La, 04 Bằng khen của Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, UBND Tỉnh Sơn La và 08 Huy chương vì sự nghiệp Chữ thập đỏ Việt Nam; nhiều Bằng khen và Cờ đơn vị xuất sắc 3 năm liền của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và UBND Tỉnh Sơn La; Chi bộ nhà trường liên tục được công nhận là Chi bộ trong sạch vững mạnh; Nhà trường nhiều năm đạt danh hiệu Đơn vị văn hóa xuất sắc cấp Tỉnh. Đặc biệt năm 2006 nhà trường vinh dự được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen và năm 2009 được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động Hạng Ba. Năm học 2022-2023 nhà trường được Thủ tướng Chính phủ tặng cờ dẫn đầu các trường THCS trên địa bàn tỉnh Sơn La.

         Một phần tư thế kỷ qua đi, trường THCS Nguyễn Trãi hôm nay có quyền tự hào với một đội ngũ thầy cô giáo nhiệt tình, đoàn kết, có trách nhiệm và trình độ chuyên môn vững vàng. Những tấm gương sáng về sự tận tâm say nghề, mến trẻ được phụ huynh học sinh tin yêu, kính trọng còn lưu mãi trong trang sổ vàng truyền thống.

         Trong giai đoạn hiện nay với tinh thần “Đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và Đào tạo” cùng với sự quan tâm, giúp đỡ, chỉ đạo sát sao của Phòng GD&ĐT Thành phố, Sở GD&ĐT Sơn La, của cấp ủy, chính quyền các cấp, của Ban đại diện cha mẹ học sinh, đặc biệt với sự nỗ lực phấn đấu vươn lên của thầy trò nhà trường trong việc phát huy nội lực, tranh thủ mọi nguồn lực tiếp tục phấn đấu xây dựng Trường THCS Nguyễn Trãi ngày càng phát triển vững mạnh, đáp ứng yêu cầu trường chất lượng cao của Thành phố, tạo được niềm tin của các cấp lạnh đạo và nhân dân các dân tộc Sơn La, 30 năm xây dựng và những thành tích đạt được, sự ghi nhận của các cấp, các ngành đã, đang và sẽ là động lực, nguồn động viên to lớn, khích lệ đội ngũ cán bộ, giáo viên và lớp lớp học sinh nhà trường tự hào được mang tên Danh nhân văn hóa thế giới Nguyễn Trãi, tiếp tục tập trung cao độ cho mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục mũi nhọn, hoàn thành xuất sắc trọng trách của “nghề trồng người”.  Trường THCS Nguyễn Trãi thực sự là “Một địa chỉ đỏ”, “Một điểm đến” đáng tin cậy của học sinh Thành phố Sơn La - Tỉnh Sơn La./.

BGH TRƯỜNG THCS NGUYỄN TRÃI